Với cách trồng cây truyền thống, chúng ta thường trồng cây trên môi trường đất. Có thể nói đất là môi trường chứa nước và các chất dinh dưỡng giúp cây hấp thụ, phát triển.
Ngày nay, ngoài việc dùng đất để trồng cây người ta còn sử dụng một phương pháp khác để trồng, đó là trồng cây trên giá thể. Đây thực chất là một kỹ thuật trồng cây không dùng đất mà cây được trồng trực tiếp trên các giá thể hữu cơ hay giá thể trơ cứng có tưới dung dịch dinh dưỡng.
Vậy giá thể là gì?
Giá thể là môi trường rắn cho rễ cây đâm xuống mà không phải là đất.
2. Các loại giá thể
Qua nghiên cứu nhiều năm, người ta đã tìm ra nhiều loại giá thể có thể được sử dụng trồng cây.
2.1. Giá thể hữu cơ tự nhiên
2.1.1. Than bùn
Than bùn được tạo thành từ xác loài thực vật khác nhau do quá trình thuỷ phân yếm khí.
 |
| Thành phần trong than bùn |
 |
| Than bùn trong thực tế |
Mùn cưa là phế phẩm trong sản xuất chế biến gỗ, có khả năng giữ ẩm tốt.
Thành phần: chủ yếu là xenlulo dễ phân huỷ.
Độ thông thoáng khí thấp
Khi dùng nên trộn với cát để phân phối độ ẩm tốt hơn
Tránh dùng mùn cưa từ các loại gỗ chứa nhiều tinh dầu, gỗ đã ngâm, gỗ tẩm thuốc bảo quản.
 |
| Giá thể mùn cưa |
Vỏ cây tươi, khô hoặc vỏ cây đã ủ đều được sử dụng làm giá thể.
Vỏ cây tươi chứa tanin, giữ ẩm kém nên 2 - 3 tuần đầu cây sinh trưởng kém.
 |
| Trồng cây từ giá thể bằng vỏ cây |
Xơ dừa được lấy từ vỏ quả dừa, nghiền nhỏ, đóng thành bánh để khô.
Thành phần: chủ yếu là xenlulo chiếm 80%, ngoài ra lignin chiếm 18% và các hợp chất khác như tanin... Do vậy khi sử dụng cần ngâm nước để hạn chế ảnh hưởng của tanin giúp cây phát triển tốt hơn.
Tính chất: Có khả năng giữ nước nhưng dễ gây úng.
 |
| Giá thể xơ dừa và chậu trồng cây với giá thể xơ dừa |
Là vỏ của hạt thóc đem chất đống hun đến độ có thể diệt hết mầm bệnh, vỏ trấu đã đen nhưng chưa thành tro.
Thành phần: Kali, silicat và các muối khoáng vi lượng..,
Thoát nước tốt, thích hợp với nhiều loại cây trồng.
 |
| Giá thể trấu hun dùng trồng rau mầm và cây |
2.2.1. Cát sỏi
Là loại giá thể trơ điển hình, dễ kiếm, rẻ tiền
Dùng cát có độ lớn của hạt từ 0,1 - 0,2 mm. Sỏi có độ lớn từ 1 - 5 cm.
Cần rửa sạch, khử trùng, sấy hay phơi khô trước khi dùng.
 |
| Giá thể và trồng cây trên giá thể Silicat |
Là dẫn xuất của núi lửa chứa silic.
Tính chất: Có khả năng tiêu nước, thông thoáng tốt.
Ổn đình về tính chất vật lý, có tính trơ hoá học.
Thành phần: Gồm 76,9% là Al, một phần nhôm được giải phóng ra ngoài làm pH giảm.
 |
| Perlite và trồng cây trên giá thể Perlite |
Là những chất liệu hữu cơ nhân tạo, có tính trơ hoá học
Ví dụ như polystyrene xốp, bọt ureaformaldehyt, polyurethane, chất bọt có gốc Phenol ở dạng hạt.
Giá thể Vermiculite
Tính chất: Là vật liệu nhẹ, có tính kiềm, giữ nước tốt.
Thành phần:
 |
| Thành phần giá thể hữu cơ tổng hợp |
 |
| Giá thể tổng hợp |
Dung dịch dinh dưỡng gồm tất cả các nguyên tố đa lượng và vi lượng
Một số dung dịch dinh dưỡng thường dùng: Knop, Fao, Steiner
2.4. Một số giá thể phối trộn khác
Hỗn hợp: 1/3 phân chuồng + 1/3 đất cát + 1/3 chất hữu cơ hoai mục, các chất khoáng, than bùn + 3kg phân supper lân/1000 kg hỗn hợp.
Hỗn hợp: 40% mùn cưa đã mục + 40% phân vi sinh, rác thải hữu cơ hoai mục + 20% phân vi sinh sông Gianh
Hỗn hợp: 1/2 đất bột + 1/2 trấu hun + 1kg phân hữu cơ vi sinh
Hỗn hợp: 1/3 đất bột + 1/3 trấu hun + 1/3 xơ dừa + 1kg phân hữu cơ vi sinh
3. Một số hình ảnh về trồng cây trên giá thể:
 |
| Trồng dâu tây bằng phương pháp thuỷ canh nhỏ giọt |
 |
| Trồng dâu tây bằng phương pháp thuỷ canh nhỏ giọt |
 |
| Trồng cà chua |
 |
| Trồng rau |
 |
| Trồng suplo và cà chua bằng phương pháp thuỷ canh trên giá thể mùn dừa, tro trấu... |
Giá thể là một loại vật liệu sạch (bột núi lửa, vỏ trấu hun, mùn dừa...) đã được các nước phát triển trên thế giới áp dụng nhiều năm nay, có ưu điểm thay thế đất trồng, quy trình sản xuất khép kín, kiểm soát được các yếu tố gây bệnh và lây truyền cho cây.
Nguồn: Tóm tắt chuyên đề trồng cây trên giá thể - Trường đại học nông nghiệp
0 Comments: